NASA przedstawiła plany wysłania dwóch dużych pojazdów badawczych na Czerwoną Planetę w 2003 roku.


Mars Direct - sztandarowy plan stowarzyszenia The Mars Society, zakłada wysłanie załogowej misji na Marsa przy możliwie najmniejszych kosztach i w jak najkrótszym czasie. Główna idea polega na wysłaniu na Czerwoną Planetę w pierwszym etapie, bezzałogowego statku powrotnego ERV (Earth Return Vehicle). Po wylądowaniu na Czerwonej Planecie, statek ERV dzięki zabranej aparaturze ISPP (In Situ Propellant Propultion) umożliwiającej wyprodukowanie paliwa na powrót z wodoru przywiezionego z Ziemi oraz CO2 z atmosfery marsjańskiej. Kiedy zbiorniki paliwa zostaną napełnione i pojazd będzie gotowy do drogi powrotnej, z Ziemi wystartuje druga rakieta, niosąca moduł mieszkalny, załogę oraz pojazd hermetyczny.

Zakłada się, że moduł mieszkalny (Habitat Module), w którym będzie podróżować, i w którym wyląduje załoga misji Mars Direct, osiądzie maksymalnie w odległości 150 km od statku ERV. Czteroosobowa załoga misji, po wylądowaniu na Czerwonej Planecie, dzięki zabranemu pojazdowi hermetycznemu, ma dotrzeć do statku ERV, który umożliwi jej powrót na Ziemię. Dlatego też, jednym z najważniejszych elementów technicznych misji Mars Direct jest właśnie pojazd wyprawowy (MPV - Mars Pressurized Vehicle).

Obecnie na wyspie Devon (północna Kanada) testowany jest protoypowy moduł mieszkalny, zbudowany przez naukowców z Mars Society. W trakcie tych badań zbudowany i przetestowany ma zostać również pojazd hermetyczny. Kilka miesięcy temu ogłoszony został konkurs na projekt koncepcyjny MPV. Wśród propozycji prezentowanych przez różne kraje nie zabrakło też propozycji polskiej, opracowanej przez zespół Mars Society Polska.

Podstawą do opracowania koncepcji hermetycznego pojazdu wyprawowego dla misji Mars Direct były wytyczne przedstawione w dokumencie datowanym na 27 marca 2000 roku. Założenia przestawione w tym dokumencie były zbliżone do wytycznych dla hermetycznego pojazdu wyprawowego dla misji Apollo. Pojazd MOLAB (MObile Lunar LABoratory) był planowany na dwutygodniową działalność dwóch członków załogi lądownika księżycowego. Pojazd ten miał działać maksymalnie w odległości 200 km od lądownika i miał umożliwiać przejechanie około 400 km.

Podstawowe kryteria, które obowiązywały podczas opracowywania polskiej koncepcji hermetycznego pojazdu wyprawowego:

1 - pojazd analogowy (model, który będzie używany do testów na wyspie Devon) musi być maksymalnie zbliżony konstrukcyjnie do rzeczywistego pojazdu użytkowanego w misji Mars Direct;

2 - pojazd będzie projektowany dla lokalnych warunków terenowych w rejonie lądowania misji Mars Direct;

3 - pojazd będzie zoptymalizowany pod kątem zapewnienia maksymalnego bezpieczeństwa dla załogi:

a) mikrobiologicznego: w świetle ostatnich doniesień o możliwości występowania wody na Marsie, nie można wykluczyć możliwości występowania pewnych prymitywnych form życia - ekstremofili, w rejonach, w których może być przekroczony punkt potrójny wody, Vallis Marineris, kompleksu Noctis Labiryntus, Chryse Planitia ( gdzie jest planowane pierwsze lądowanie załogowe na Marsie) i kratery uderzeniowe Argyre Planitia i Hellas Planitia: nie znamy ich potencjalnego wpływu na fizjologię człowieka;

b) radiologicznego: cienka atmosfera i słabe pole magnetyczne Marsa nie chroni dostatecznie powierzchni przed oddziaływaniem promieniowania kosmicznego i wiatru słonecznego;

c) mykologicznego: brak dostatecznie dobrych warunków sanitarnych może doprowadzić do rozwoju grzybów i pleśni, które mogą łatwo zmutować i szkodzić zdrowiu, a nawet zagrażać życiu astronautom;

d) zawiesin i zapylenia wnętrza pojazdu: pył na Marsie ma bardzo małą średnicę ok. 2µm, poza tym, jego skład sugeruje, że ma dobre właściwości przewodzące prąd, duża zawartość związków żelaza, co może powodować pylice płuc astronautów i zwarcia obwodów elektronicznych;

4 - dwumiesięczna działalność autonomiczna co najmniej trzech członków załogi, w sytuacji awaryjnej, zapewnienie transportu czterech (wszystkich członków misji Mars Direct).

5 - pojazd został wyposażony w integralną śluzę powietrzną. Przyjęto, że pojazd nie będzie posiadał śluzy dla próbek gruntu (będą one trzyman na zewnątrz pojazdu).

Polska koncepcja hermetycznego pojazdu wyprawowego dla misji Mars Direct została zaprezentowana w niedzielę, 13 sierpnia, na Trzeciej Międzynarodowej Konwencji The Mars Society w Toronto w Kanadzie. 18 listopada, wszystkie zgłoszone projekty będą ocenione ostatecznie i zostaną wybrane dwa lub trzy, które zostaną zrealizowane. Na początku przyszłego roku ma powstać projekt techniczny pojazdu. Prototyp ma przejść pierwsze testy pod koniec 2001 roku.